TÀI LIỆU TUYÊN TRUYỀN Tình hình và công tác phòng, chống bệnh Dịch tả lợn Châu Phi trên địa bàn tỉnh Phú Thọ

I. Đặc điểm của Dịch tả lợn Châu Phi

1. Đặc điểm

Vi rút dịch tả lợn Châu Phi có trong máu, cơ quan, dịch bài tiết ở lợn nhiễm bệnh dịch tả lợn Châu Phi.

Vi rút dịch tả lợn Châu phi có sức đề kháng cao, có khả năng chịu được ở điều kiện: trong thịt lợn sống hoặc nấu ở nhiệt độ không cao vi rút có thể tồn tại được 3-6 tháng; ở nhiệt độ 56c tồn tại được 70 phút; ở nhiệt độ 60% trong 20 phút; trong máu đã phân hủy được 5 tuần; trong máu khô được 70 ngày; trong phân ở nhiệt độ phòng được 11 ngày; trong máu ở nhiệt độ 4c được 18 tháng; trong thịt dính xương ở nhiệt độ 39c được 150 ngày, trong giăm bông được 140 ngày.

2. Đường lây truyền bệnh dịch tả Châu Phi

Vi rút dịch tả lợn Châu Phi lây nhiễm qua đường hô hấp và tiêu hóa, thông qua sự tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với các vật thể nhiễm vi rút như: Chuồng trại, phương tiện vận chuyển, dụng cụ, đồ dùng, quần áo nhiễm vi rút và thức ăn thừa chứa thịt lợn nhiễm bệnh.

3. Triệu chứng của bệnh dịch tả lợn Châu Phi

Bệnh Dịch tả lợn Châu Phi có thời gian ủ bệnh từ 3-15 ngày, ở thể cấp tính thời gian ủ bệnh chỉ từ 3-4 ngày.

a. Thể quá cấp tính: Lợn chết nhanh, không biểu hiện triệu chứng lâm sàng hoặc lợn sẽ nằm và sốt cao trước khi chết.

b. Thể cấp tính: Lợn sốt cao (40,5- 42°C). Trong 2-3 ngày đầu tiên lợn không ăn, lười vận động, ủ rũ , nằm chồng đống, lợn thích nằm chỗ có bóng dâm, hoặc gần nước. Lợn có biểu hiện đau vùng bụng, lưng cong, di chuyển bất thường, một số vùng da trắng chuyển sang mầu đỏ, đặc biệt là ở vành tai, đuôi, cẳng chân, đa phần dưới vùng ngực và bụng, có thể có mầu sẫm xanh tím. Trong 1-2 ngày trước khi con vật chết, có triệu chứng thần kinh, di chuyển không vững, thở gấp, khó thở hoặc có bọt lẫn máu ở mũi, viêm mắt, nôn mửa, tiêu chảy đôi khi lẫn máu hoặc có thể táo bón, phấn có chất nhầy và máu. Lợn sẽ chết trong vòng 6-13 ngày hoặc 20 ngày. Lợn mang thai có thể sẩy thai ở mọi giai đoạn. Tỷ lệ chết cao lên 100%. Lợn khỏi bệnh hoặc nhiễm vi rút thể mãn tính thường không có triệu chứng, nhưng chúng sẽ là vật chủ mang vi rút dịch tả lợn châu Phi trong suốt cuộc đời.

c. Thể á cấp tính: Lợn biểu hiện triệu chứng sốt nhẹ; hoặc sốt lúc tăng lúc giảm, giảm ăn, sụt cân, ủ rũ, ho khó thở, viêm khớp, đi lại khó khăn, lợn mang thai sẽ sẩy thai, lợn chết trong vòng 15-45 ngày, tỷ lệ chết khoảng 30-70 %. Lợi có thể khỏi hoặc bị bệnh mãn tính.

4. Bệnh tích của tả dịch Châu Phi (Chủ yếu ở thể cấp tính)

Xuất huyết nhiều ở các hạch lympho ở dạ dày, gan và thận. Thận có xuất huyết điểm, lá lách to có nhồi huyết. Da có màu tối và phù nề, da vùng bụng và chân có xuất huyết. Có nhiều nước xung quanh tim và trong xoang ngực hoặc xoang bụng, có các điểm xuất huyết trên nắp thanh quản, bàng quang và bề mặt các cơ quan bên trong, túi mật sưng.

II. Tình hình bệnh Dịch tả lợn Châu Phi tại Phú Thọ (viết tắt: DTLCP)

1. Tình hình dịch bệnh trên cả nước:

Đến ngày 30/6/2019, ghi nhận bệnh DTLCP xảy ra tại 4.528 xã, 486 huyện của 60 tỉnh, thành phố; với số lợn tiêu hủy trên 2.860.539 con (03 tỉnh chưa có dịch: Bình Thuận, Tây Ninh và Bến Tre).

2. Tình hình dịch bệnh trên địa bàn tỉnh:

 - Diễn biến các ổ dịch trên địa bàn tỉnh rất phức tạp, tiếp tục gia tăng; một số huyện có số hộ phát sinh lợn ốm chết tiêu hủy nhiều là: Hạ Hòa, Thanh Ba, Lâm Thao, Việt Trì, Thanh Thủy. Dịch bệnh chủ yếu xảy ra tại các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, chăn nuôi không đảm bảo an toàn sinh học, tuy nhiên đã lây lan đến một số cơ sở chăn nuôi quy mô vừa (100 đến trên 400 con).

- Từ ngày 16/5/2019 đến ngày 30/6/2019, đã có 139 xã, phường, thị trấn thuộc 13 huyện, thành, thị công bố bệnh DTLCP, với 1.436 hộ, 527 khu; số lợn tiêu hủy tại các xã công bố dịch là 22.252 con, khối lượng 1.391.844,2 kg, gồm: Thành phố Việt Trì: 15 xã, phường; huyện Hạ Hòa: 22 xã; huyện Đoan Hùng: 08 xã; huyện Thanh Ba: 18 xã; huyện Phù Ninh: 06 xã; huyện Thanh Thủy: 11 xã; huyện Lâm Thao: 07 xã, thị trấn; huyện Tam Nông: 12 xã, thị trấn; huyện Yên Lập: 10 xã; Tân Sơn: 10 xã; huyện Cẩm Khê: 05 xã; Thanh Sơn: 09 xã; thị xã Phú Thọ: 04 xã, phường.

III. Kết quả công tác chỉ đạo phòng, chống

1. Các biện pháp triển khai chống dịch bệnh:

- Tổ chức tiêu hủy lợn tại các hộ chăn nuôi có lợn ốm, chết do DTLCP theo quy định và hướng dẫn của cơ quan chuyên môn.

- Thành lập 92 chốt kiểm soát tại các xã công bố dịch, vùng uy hiếp, vùng đệm: Việt Trì: 08 chốt; Hạ Hòa: 29 chốt; Đoan Hùng: 21 chốt, Yên Lập: 05 chốt; Thanh Ba: 33 chốt; Lâm Thao: 14 chốt; Phù Ninh: 08 chốt; Thanh Thủy: 24 chốt; Tân Sơn: 09 chốt; Tam Nông: 25 chốt; Cẩm Khê: 05 chốt; Phú Thọ: 10 chốt.

- Thực hiện vệ sinh tiêu độc khử trùng bằng hóa chất và vôi theo quy định.

- Triển khai kiểm soát hoạt động giết mổ, buôn bán vận chuyển lợn ra vào vùng dịch.

2. Công tác giám sát dịch bệnh DTLCP:

- Đến ngày 30/6/2019: Lấy 172 mẫu máu test nhanh và  815 mẫu bệnh phẩm xét nghiệm bệnh DTLCP.

3. Hoạt động của Đội Kiểm soát lưu động, Chốt kiểm dịch tạm thời:

- Tính đến ngày 30/6/2019: Các Đội kiểm soát lưu động, chốt Kiểm dịch trên địa bàn toàn tỉnh đã kiểm soát được 10.415 phương tiện vận chuyển, 292.203 động vật các loại và 39.331,7 kg sản phẩm động vật các loại; xử lý 11trường hợp vi phạm hành chính với số tiền phạt 66,5 triệu đồng; tịch thu tiêu hủy 92 kg sản phẩm động vật (40kg nầm bò; 52kg lòng lợn); kiểm tra nhắc nhở 08 xe máy vận chuyển 88,7 kg sản phẩm thịt lợn do không có giấy chứng nhận kiểm dịch, yêu cầu quay về nơi xuất phát và tiêu hủy 10,7 kg sản phẩm từ lợn.

4. Công tác quản lý giết mổ, buôn bán thịt lợn và các sản phẩm từ lợn:

- Quản lý giết mổ lợn:

+ Đến ngày 30/6/2019: 13/13 huyện, thành, thị đã triển khai xác nhận tại 1.201/1.275 hộ giết mổ với 33.819 con lợn trước khi đưa vào giết mổ.

- Kiểm soát hoạt động buôn bán thịt lợn và các sản phẩm từ lợn tại các chợ:       

+ Đến ngày 30/6/2019: 13/13 huyện, thành, thị đã triển khai kiểm soát kinh doanh thịt lợn, các sản phẩm từ lợn tại 184 chợ, tổ chức kiểm soát lượt hộ 22.370 lượt hộ (trong đó 21.286 lượt hộ có xác nhận về nguồn gốc và 1.084 lượt hộ không có xác nhận về nguồn gốc).

IV. Một số nhiệm vụ cần tập trung triển khai

Tiếp tục triển khai quyết liệt các biện pháp phòng, chống bệnh DTLCP theo tinh thần chỉ đạo tại Chỉ thị của Tỉnh ủy và các văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh; phải huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, quyết liệt chỉ đạo triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống dịch với phương châm “phòng, chống dịch như chống giặc”, “phòng là chính, cơ sở, người dân và doanh nghiệp là chính”. Trong đó cần tập trung một số giải pháp:

1. Tiếp tục đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền hàng ngày về diễn biến tình hình dịch bệnh DTLCP vừa đảm bảo yêu cầu phòng, chống dịch bệnh, vừa bảo vệ sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, tránh gây hoang mang trong xã hội, cụ thể:

- Các nguyên nhân phát tán dịch bệnh để người dân nắm bắt kịp thời, chủ động các biện pháp phòng, chống dịch; không bán chạy, không vứt xác lợn chết, lợn bệnh ra môi trường; tố giác các hành vi giấu dịch, làm lây lan dịch bệnh; về chính sách hỗ trợ của nhà nước theo nguyên tắc nhà nước và người chăn nuôi cùng chia sẻ gánh nặng về kinh tế do phát sinh dịch bệnh,...

- Giá thịt lợn hơi đang diễn biến rất thất thường, tăng giảm khó dự báo. Do đó, các hộ chăn nuôi khẩn trương xuất bán lợn thịt đến tuổi xuất bán tránh tâm lý giữ lợn lại chờ tăng giá, như vậy nguy cơ dịch bệnh xâm nhiễm và thiệt hại là rất lớn, nhất là các hộ chăn nuôi có quy mô nhiều.

- Chỉ đạo không bổ sung, tái đàn tại các địa phương đang trong thời gian công bố dịch (xã có dịch, xã bị dịch uy hiếp, xã vùng đệm). Đối với các địa phương còn lại, khuyến cáo tạm dừng việc bổ sung, tái đàn, giãn khoảng cách giữa các lứa sinh sản để giảm áp lực tổng đàn vì tình hình dịch bệnh vẫn có chiều hướng lây lan rộng. Với trường hợp cố tình đưa lợn giống vào nuôi không có đầy đủ giấy tờ chứng nhận nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, nếu để dịch bệnh phát sinh thì không hỗ trợ và xử lý theo quy định của pháp luật.

- Đẩy mạnh phát triển các loại vật nuôi khác nhằm bù đắp thiếu hụt thịt lợn do dịch bệnh, đảm bảo đáp ứng nhu cầu thực phẩm trong thời gian tới.

2. Thiết lập đường dây nóng từ tỉnh đến huyện, xã để tiếp nhận thông tin dịch bệnh, các vi phạm trong phòng chống dịch xử lý kịp thời.

3. Duy trì hoạt động của Đội kiểm soát lưu động các cấp và các chốt kiểm soát tại các địa bàn các xã có dịch theo qui định; tiếp tục thực hiện quản lý hoạt động giết mổ, duy trì kiểm soát hoạt động kinh doanh buôn bán tại các chợ; xử lý nghiệm hành vi bán rong các sản phẩm từ lợn; tăng cường chỉ đạo BQL chợ phát huy vai trò kiểm soát kinh doanh tại chợ.

4. Chỉ đạo tổ chức xử lý nhanh các ổ dịch phát sinh; xác định đúng ổ dịch bệnh DTLCP và tiêu hủy theo qui định, không thực hiện tiêu hủy tràn lan gây thiệt hại kinh tế người chăn nuôi và ngân sách nhà nước; huy động lực lượng vũ trang hỗ trợ công tác tiêu hủy, đảm bảo việc tiêu hủy nhanh, gọn, không làm lây lan dịch bệnh, không gây ô nhiễm môi trường (theo chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và PTNT tại văn bản số 1960/BNN-TY, ngày 20/3/2019); hướng dẫn vận chuyển, giết mổ lợn, tiêu thụ sản phẩm từ lợn, đảm bảo cho việc tiêu thụ lợn, sản phẩm từ lợn thuận lợi, đúng qui định.

5. Chỉ đạo rà soát, nắm bắt chính xác số lượng lợn tại vùng dịch, vùng bị dịch uy hiếp, vùng đệm ngay khi phát hiện bệnh để có biện pháp giám sát tích cực.

6. Thực hiện chính sách hỗ trợ kịp thời cho các hộ chăn nuôi có lợn tiêu hủy đúng qui định, công khai, minh bạch, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng trục lợi chính sách và bố trí kinh phí hỗ trợ lực lượng tham gia chống dịch, đội lưu động cấp xã.

BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ỦY